3. Mehmet

3. Mehmet, 26 Mayıs 1566 yılında doğmuş olan 92. İslam Halifesi ve 13. Osmanlı padişahıdır. Ölümüne kadar tahtta kalan padişahın annesi Safiye Sultan, babası ise 3. Murat'tır. Şehzadeliği Pir Mehmet Azmi Efende ve İbrahim Cafer Efendi gibi alimlerden tahsil almakla geçmiştir. 1583 yılında Manisa Sancağına atanmış, 1595 yılında babasının ölümüyle 19 kardeşini öldürterek, tahta çıkmıştır.

Avusturya ve Eflak seferleri: Tahta çıktığında babasının zamanından devam etmekte olan Avusturya savaşı sebebiyle, Eflak ve Avusturya sorunlarına el atmıştır. 1595 tarihinde kuşatılan Estergon Kalesi, 2 Eylül 1595 yılında Avusturyalılar tarafından alınmıştır. Eflak Prensi Mihai üzerine sefer düzenleyen Sinan Paşa, Tırgovişte ve Bükreş'i ele geçirdikten sonra Mihai'nin saldırısına maruz kalmıştır. Ağır kayıplar verip, çekilmek zorunda kalmışlardır. Estergon'dan sonra Tuna kıyılarındaki Vişagrad'ta düşman eline geçmiştir. Bu hezimetler yeniçerilerin tepkilerine neden olmuştur. Sultanın sefere çıkmasını isteyen yeniçeriler, bu isteklerini dile getirmişlerdir. 3. Mehmet devlet büyüklerini toplayarak, sefer hazırlıklarına girişti. Annesi Safiye Sultan'ın karşı çıkması üzerine 'Valide biz Sultan oğlu sultanız, kullanmayacaksak Eyüp Sultan Camiinde niçin kılıç kuşandık? Kararımız kesindir, sefere çıkacağız. Taht uğruna devleti feda edemeyiz. ' demiştir. 20 Haziran tarihinde sefere çıkan 3. Mehmet, 12 Ekim 1596 tarihinde Eğri Kalesini almıştır.

Haçova muharebesi: Eğri Kalesinin alınmasından sonra ilerleyen ordu, 15 Ekim 1596 tarihinde Haçova mevkiinde Avrupalılardan oluşan büyük bir orduyla karşılaşan Osmanlılar sayıca daha azdı. Avusturya Arşidükü idaresindeki Haçlı ordusu, Osmanlıları tüfek atışları ile karşıladı. Akıncıların büyük mücadelesi ile 26 Ekim 1596 tarihinde Haçova zaferi kazanılarak, Viyana yolu açılmış oldu. Bunun ardından İstanbul'a dönen 3. Mehmet, Avusturya cephesine Satırcı Mehmet Paşa'yı atamıştır. Tata Kalesini geri alan Paşa, Vaç bölgesindeki savaşta başarı gösteremedi. Avusturya ile barış görüşmeleri sonuçsuz kaldı. 1594 tarihinde Avusturyalılar Yanıkkale'yi aldılar.

Kanije kalesinin fethi: Başarı gösteremeyen Satırcı Mehmet Paşa'nın idamıyla, yerine gelen Sadrazam Damat İbrahim Paşa ordunun başına geçerek, Belgrad'a geldi. Barış isteyen Avusturyalılar, Hatvan ve Eğri'yi geri vermeyi önerseler de Osmanlılar Novigrad, Estergon, Yanıkkale ve Filek'i istediklerinden antlaşma sağlanamadı. Kışı Belgrat'ta geçiren ordu Kanije Kalesini kuşattı. İçerideki esir Osmanlı askerlerinin barut deposunu havaya uçurmasına rağmen, Emmanuel komutasındaki ordu kalenin yardımına geldi. İki ateş arasındaki Osmanlılar kırk gün sürecek olan kuşatmanın başarılı bir şekilde sonuçlanmasını sağlamıştır. Kanije alındıktan sonra, Beylerbeyliği merkezi buraya alınarak, başına Tiryaki Hasan Paşa getirilmiştir. Damat İbrahim Paşa'nın başarısı 3. Mehmet tarafından övgüyle karşılandı. Kanije'yi geri almak isteyen Ferdinand, yeni bir kuşatmaya başladı. İki ay süren kuşatmada kale başarıyla korundu. 18 Kasım 1601 tarihinde Osmanlılar yeni bir başarıya imza atarak, düşmanı yenmiştir. 1603 tarihinde ise Estergon, İstolni- Belgrad geri alınmıştır.

Safeviler ile olan ilişkiler: 1590 yılında imzalanmış olan barış antlaşmasını bozan Safeviler, Osmanlıların Avusturya ile savaşını fırsat bilerek, kaybettikleri toprakları geri almak istediler. Celali isyanlarının kargaşalığından faydalanarak, 25 Ağustos 1603 yılında Osmanlılara karşı savaş açtılar. Revan ve Tebriz'i alan Şah Abbas, ilerlemesini sürdürdü.

Safevilerle savaş devam ederken 38 yaşında olan, 3. Mehmet 26 Aralık 1603 tarihinde vefat etmiştir. Cenazesi Ayasofya Camiindeki türbesine gömülmüştür. Divan edebiyatında Adli mahlasıyla şiirle yazan 3. Mehmet sessiz yapısıyla bilinen bir padişahtı. 8 yıllık saltanatında yaptırdığı eserler arasında süt annesi için Gölmarmara Halime Hatun Camii ve Külliyesi, annesi adına Yeni Valide Camii ve Külliyesini yaptırmıştır. Yeni Camiinin temeli de onun zamanın da atılmıştır. Yerine oğlu 1. Ahmet tahta geçmiştir.