Abdülmecit Dönemi ve Savaşları

Abdülmecit, 1823 yılında doğarak 31. Osmanlı padişahı ve 110. İslam halifesi olarak tarih sahnesine çıkmıştır. Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla modernleşme sürecine önemli katkılarda bulunmuş, saltanatı boyunca pek çok mimari eser inşa edilmiştir. 1861'deki ölümüyle Osmanlı İmparatorluğu'nda yeni bir dönemin başlangıcını simgeler.
Abdülmecit Dönemi ve Savaşları
19 Ağustos 2024

Abdülmecit


25 Nisan 1823 tarihinde doğmuş ve 110. İslam halifesi ile 31. Osmanlı padişahı olmuştur. Annesi Bezmialem Sultan, babası ise II. Mahmut'tur. Abdülmecit'in saltanatı sırasında Tanzimat Fermanı ilan edilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dört padişahının babasıdır. Batı kültürüyle yetiştiği için batı müziğine ilgi duymaktaydı. Babası gibi yenilik taraftarıydı. İyi bir eğitim almış ve Fransızcayı çok iyi öğrenmiştir. Tahta çıktığında fazla tecrübesi yoktu, ancak halk tarafından tahta çıkışı sevinçle karşılanmıştı. Saltanatı sırasında halkın sorunlarını doğrudan dinleyen bir padişahtı. 22 yıl süren saltanatı, 25 Haziran 1861 tarihinde Ihlamur Kasrı'nda tüberküloz sebebiyle ölmesiyle son buldu. Cenazesi Yavuz Sultan Selim Camii Haziresi'nde bulunan Sultan Abdülmecit Türbesi'ne defnedilmiştir. Saltanatı sırasında Beykoz Kasrı, Dolmabahçe Sarayı, Teşvikiye Camii, Mecidiye Camii ve Edirne Meriç Köprüsü gibi önemli mimari eserler inşa edilmiştir.

Abdülmecit'in Saltanatı


1 Temmuz 1839 tarihinde tahta çıktığında henüz 17 yaşında olan Abdülmecit, 24 Haziran 1839 tarihinde gerçekleşen Mısır ve Nizip yenilgisiyle oldukça zor bir dönem yaşadı. Mehmet Emin, Fuat Paşa ve Mustafa Reşit Paşa'nın yardımlarıyla tecrübesini artırdı. Kendini zorla sadrazam olarak kabul ettiren Koca Hüsrev Paşa, Mısır valisi sorununu çözmek için görevlendirildi. Nizip yenilgisinden haberi olmadığında, donanma ve orduya durmaları için haber gönderdi. Köse Akif Efendi'yi, Mısır valisi olan Kavalalı Mehmet Ali Paşa'yı affettiğini bildirmesi için Mısır'a gönderdi. Hüsrev Paşa'nın gelmesinden çekinen Kaptan-ı Derya Ahmet Fevzi Paşa, donanmayı 3 Temmuz 1839 tarihinde Mısır'da Mehmet Ali Paşa'ya teslim etti. İstanbul'a ulaşan Nizip yenilgisi üzerine Fransa, İngiltere, Avusturya, Rusya ve Prusya 27 Temmuz 1839 tarihinde nota vererek, bu sorunun kendileriyle çözülmesini istedi. Osmanlı Devleti bu notayı kabul ederek, güdüm altına girdiklerini gösterdi.

Tanzimat Fermanı


Hariciye Nazırı olan Mustafa Reşit Paşa, Paris ve Londra'da Osmanlı Devleti'nde yapılacak olan ıslahat çalışmaları hakkında görüşmelerde bulunmuş ve padişahı ıslahatın gerekli olduğuna inandırmıştır. Gülhane Hatt-ı Hümayunu yani Tanzimat Fermanı, 3 Kasım tarihinde Mustafa Reşit Paşa tarafından Gülhane'de bizzat okundu. Bu belgede, yargılama yapılmadan kimsenin yargılanamayacağına, mal ve mülkünün zorla alınamayacağına dair ilkeler bulunuyordu. Ayrıca devlet ve birey arasında ilişkilerin düzenleneceğine dair yasaların düzenleneceği belirtiliyordu. Bu sayede Mısır sorunu da kolay yoldan çözüldü. Londra'da beş devlet bir araya gelerek, Mısır valisinin destekçisi Fransa dışındaki ülkeler arasında, 15 Temmuz 1840 tarihinde Londra Antlaşması imzalandı. Antlaşmaya göre Mısır valiliği Mehmet Ali Paşa'ya verilerek, Osmanlılara aldıkları topraklar ve donanma geri alındı. Fransa ve Osmanlı Devleti ile bir arada diğer ülkeler, 13 Temmuz 1841 tarihinde Boğazlar Sözleşmesini imzalayarak, boğazlardaki Osmanlı egemenliğini tanıdı ve boğazlar yabancı ülkelerin savaş gemilerine kapatıldı. 1853 yılında Tanzimat ilkelerinin uygulanması için Meclis-i Ali-i Tanzimat kurularak, eyaletlerden ikişer adet temsilci çağrıldı.

Tanzimat Fermanı ile Yapılan Yenilikler

  • Her bölgede imar meclisleri çalışmaları yaptı.
  • Maliye, Fransa örnek alınarak düzenlendi. Mali yetkiler defterdarlara verildi.
  • Vergilerin belirlenmesi vilayet meclisine, toplanması vergi memurlarına bırakıldı.
  • İltizam kaldırıldı.
  • Aşar her yörede eşit alınmaya başlandı.
  • Hristiyanların vergisinin Patrikhaneler aracılığıyla alınması kabul edildi.
  • Ticaret meclisleri kuruldu.
  • Ceza kanununda Fransızların kanunundan faydalanıldı.
  • Meclis-i Maarif-i Umumiye toplanarak, ilk idadiler açıldı.
  • 1847 yılında Mekatibi Umumiye Nezareti açıldı.
  • 1848 yılında muallim mektebi ve Harbiye Kurmay sınıfı açıldı.
  • 1850 yılında Darülmaarif adında lise, 1851 yılında bilim akademisi olan Encümen-i Daniş kuruldu.
  • 1846 yılında Darülfünun'un temeli atıldı.
  • 6 Eylül 1843 tarihinde askerlik yasası çıkarıldı. Bu yasayla kura yöntemi belirlenerek, süre 4-5 yıl olarak belirlendi.
Tanzimat sonrasında uygulamaları yerinde görmek isteyen Abdülmecit, yurt gezilerine başladı. 1844 yılında Mudanya, İzmit, Bursa, Çanakkale, Gelibolu, Midilli, Limni ve Sakız'ı ziyaret etti. 1846 yılında Rumeli gezisini Silistre'ye kadar uzattı. Her yıl Meclis-i Vala-yı Ahkam-ı Adliye'yi nutukla açtı.

Tanzimat Sonrası ve Kırım Savaşı

Devlet kurumlarındaki yenilikler, tepkiler sebebiyle istenen sonucu vermedi. İltizam yöntemine geri dönülmek zorunda kalındı. 1840 yılında kaime-i mütebere adlı ilk kâğıt para çıkarıldı. Islahat çalışmaları oturtulmaya çalışılırken, Fransa ve İngiltere'nin desteğiyle Lübnan ve Suriye'de 1845 yılında Maruniler ve Dürziler arasında olaylar başladı. Avusturya'ya karşı bağımsızlığını korumaya çalışan Macarlar, 1848 ihtilallerinde Osmanlılara sığındılar. Baskılara rağmen sığınanların geri verilmemesi, Avrupa'da devletin saygınlığını artırdı. Boğdan ve Eflak'ta olan ayaklanmalar sonunda 1 Mayıs 1849 tarihinde İngilizlerle Balta Limanı Antlaşması yapıldı. Kutsal yerlerle ilgili sorunlar, Rusya ile Osmanlı Devletini savaşa sürükledi. Fransa Kudüs'teki Katolikler için, Rusya Ortodoksların hakları için harekete geçti. Ortodokslar için haklar isteyen notayı Osmanlıların kabul etmemesi üzerine, Eflak ve Boğdan Rusya tarafından işgal edildi. 4 Ekim 1853 tarihinde Rusya'ya savaş açıldı. Osmanlılar, müttefikleri olan Piyemonte, Fransa ve İngiltere'nin yardımıyla Kırım Savaşı'nı kazandı. İmzalanacak olan Paris Antlaşması öncesinde Abdülmecit, 18 Şubat 1856 tarihinde Tanzimat Fermanı'nı tamamlayacak olan Islahat Fermanı'nı ilan ettirdi. Bununla azınlıklara Rusların istediğinden daha fazla hak verilmiş oldu. Bu ayrıca Paris Antlaşması'nı imzalayan ülkeler tarafından senet olarak kabul edildi. Islahat hususunda yabancılara müdahale hakkı verilmiş oldu. Bunun yanında Osmanlı Devleti, Avrupa ülkeleriyle eşit haklara sahip oluyordu. Bu olayların ardından, askerlik teşkilatı yedi ordu esasına göre kuruldu. Askere Hristiyanlar da alınmaya başlandı. Maarif-i Umumiye Nezareti kurularak, Avrupa'ya öğrenciler gönderildi. Meslek okulları açıldı. Yeni toprak kanunu yapıldı. Gelir ve giderler bütçeye bağlandı. Tersane yeniden düzenlendi. Abdülmecit'in farklı toplumları Osmanlı çatısı altında birleştirme fikri pek kabul görmedi. Bu yüzden kargaşalar çıktı. Cidde ve Karadağ'da olaylar yaşandı. Avrupalılar, kurulacak bir kurulla olayları denetlemek isteyince, ülkede padişaha ve devlet erkânına karşı örgütlenmeler başladı. 14 Eylül 1859 tarihinde Kuleli Vakası olarak tarihe geçen örgütlenme, ihbar ile dağıtıldı. Ülkede mali kriz yaşanmaya başlamıştı. Kırım Savaşı sırasında ilk kez borç alan ülke, arka arkaya yeni borçlar aldı. Avrupalı ülkeler, Islahat Fermanı'yla söylenenlerin gerçekleştirilmesini sağlamak için Osmanlıya bir nota verdiler. Yapılmadığı takdirde müdahale edeceklerini bildirdiler. Rusya, 1860 yılında Bulgaristan ve Bosna Hersek'teki Hristiyanların hakları için ilk çalışmayı yaparak, bir kurul tarafından incelenmesini istedi. Abdülmecit, 25 Haziran 1861 tarihinde 38 yaşında vefat edince yerine I. Abdülaziz tahta çıktı.
Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
soru
Şehrazat 10 Ağustos 2024 Cumartesi

Abdülmecit'in saltanatı ve Tanzimat Fermanı hakkında okuduklarım beni oldukça etkiledi. Özellikle genç yaşta tahta çıkmasının ve zorlu bir dönemde padişah olmasının getirdiği sorumlulukları düşünmek ilginç. Tanzimat Fermanı'nın ilanı ile Osmanlı Devleti'ndeki reform çabaları dikkat çekici. Bu reformların halk üzerindeki yansımaları nasıldı? Abdülmecit'in halkla doğrudan iletişim kurması, sorunları dinlemesi gibi yaklaşımları, toplumda nasıl bir etki yarattı? Ayrıca, Kırım Savaşı sırasında yaşananlar ve ardından gelen Islahat Fermanı'na kadar uzanan süreçte, bu reformların gerçekten istenilen sonuçları verip vermediği konusunda neler söyleyebilirsiniz?

Cevap yaz
1. Cevap
cevap
Admin

Abdülmecit'in Saltanatı ve Zorlukları
Şehrazat, Abdülmecit'in genç yaşta tahta çıkmasının getirdiği zorluklar ve sorumluluklar gerçekten dikkat çekici. Genç bir padişah olarak, ülkenin siyasi, ekonomik ve sosyal sorunlarıyla başa çıkmak zorunda kalması, onun liderlik becerilerini ve vizyonunu şekillendirmiştir.

Tanzimat Fermanı ve Reform Çabaları
Tanzimat Fermanı'nın ilanı, Osmanlı Devleti'nde modernleşme çabalarının bir dönüm noktası olmuştur. Bu reformlar, özellikle eğitim, hukuk ve idare alanlarında önemli değişiklikler getirmiştir. Halk üzerindeki yansımaları ise karmaşık bir tablo çizmektedir. Bazı kesimler bu değişimleri olumlu karşılayarak, daha adil bir yönetim anlayışının yerleşmesini umarken, diğerleri ise geleneksel değerlere olan tehdit olarak görmüştür.

Halkla İletişim ve Toplumsal Etki
Abdülmecit'in halkla doğrudan iletişim kurması, sorunları dinlemesi ve halkın görüşlerine değer vermesi, toplumda bir güven ortamı yaratmayı amaçlamıştır. Ancak bu yaklaşımın etkisi, her zaman beklendiği gibi olmamıştır. Bazı toplum kesimleri bu durumu olumlu bulurken, bazıları ise padişahın bu çabalarının yüzeysel olduğunu düşünebilir.

Kırım Savaşı ve Islahat Fermanı
Kırım Savaşı sırasında yaşananlar, Osmanlı Devleti'nin uluslararası alandaki konumunu etkilediği gibi, iç reformların da hız kazanmasına neden olmuştur. Islahat Fermanı, Tanzimat Fermanı'nın devamı niteliğinde olup, daha kapsamlı reformlar getirmiştir. Ancak, bu reformların gerçekten istenilen sonuçları verip vermediği tartışmalıdır. Bazı reformlar, belirli bir düzeyde başarılı olmuş olsa da, toplumun tüm kesimlerinde kabul görmediği için kalıcı değişim sağlamakta zorluk çekilmiştir.

Sonuç olarak, Abdülmecit dönemi ve reform süreçleri, Osmanlı tarihinin önemli bir parçasını oluşturmakta ve bu dönem üzerine yapılan tartışmalar, günümüzde de geçerliliğini korumaktadır.

Çok Okunanlar
Osmanlı Duraklama Dönemi
Osmanlı Duraklama Dönemi
Editörün Seçtiği
İlginizi Çekebilir
Haber Bülteni
Popüler İçerik
Osmanlı Devletini Kim Kurdu?
Osmanlı Devletini Kim Kurdu?
Osmanlı Mimarisi Özellikleri ve Eserleri
Osmanlı Mimarisi Özellikleri ve Eserleri
Osmanlı Devletinde Yapılan Medreseler
Osmanlı Devletinde Yapılan Medreseler
Mihrimah Sultan Hayatı ve Ölümü
Mihrimah Sultan Hayatı ve Ölümü
İlk Osmanlı Padişahı
İlk Osmanlı Padişahı
Güncel
Osmanlıda Hoşgörü ve Medeniyet
Osmanlıda Hoşgörü ve Medeniyet
Güncel
4. Murat Dönemi ve Savaşları
4. Murat Dönemi ve Savaşları
Güncel
Fetret Devri Olayları ve Tarihi
Fetret Devri Olayları ve Tarihi
Ertuğrul Gazi Hayatı ve Dönemi
Ertuğrul Gazi Hayatı ve Dönemi
Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi
Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi
2. Selim Dönemi Yapılan Fetihler
2. Selim Dönemi Yapılan Fetihler
Adile Sultan Hayatı ve Ölümü
Adile Sultan Hayatı ve Ölümü
Osmanlı Akıncılarının Özellikleri?
Osmanlı Akıncılarının Özellikleri?
Yavuz Sultan Selim
Yavuz Sultan Selim
Orhan Gazi Hayatı
Orhan Gazi Hayatı
Kösem Sultan Hayatı ve Dönemi
Kösem Sultan Hayatı ve Dönemi
Osmanlı Deniz Kuvvetleri
Osmanlı Deniz Kuvvetleri
Osmanlı Ailesi
Osmanlı Ailesi
2. Murat Dönemi ve Savaşları
2. Murat Dönemi ve Savaşları
Osmanlı Arması Özellikleri ve Sembolleri
Osmanlı Arması Özellikleri ve Sembolleri
İlk Osmanlı Parası
İlk Osmanlı Parası
IV. Murad Dönemi Siyasi Olaylar
IV. Murad Dönemi Siyasi Olaylar
Osmanlı Haçlı Savaşları ve Sonuçları
Osmanlı Haçlı Savaşları ve Sonuçları
Halime Sultan. Hayatı ve Ölümü
Halime Sultan. Hayatı ve Ölümü
Osmanlıda Tımar Sistemi
Osmanlıda Tımar Sistemi
İbrahim Padişah Hayatı ve Ölümü
İbrahim Padişah Hayatı ve Ölümü