Osmanlı İmparatorluğu duraklama devrine girmiş ve gerileme dönemine geçmekteydi. Bu süre zarfında, yenilikler ve düzenlemeler yapmaya çalışıyor ve parasal dengede sorun yaşıyordu. Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesiyle maliye alanındaki icraatlarını düzenlemek ve kontrol altına almak için İlk Osmanlı Bankası kurulmuştu. Bu bina, Fransız bir mimar tarafından inşa edilerek günümüze kadar yapısını korumaktadır. Bankanın merkezleri Londra, İstanbul, İzmir ve Kahire olmak üzere dört yerdeydi. Ancak ana binası tabi ki de İstanbul'da bulunuyordu. Bankanın Kuruluşu ve İlk Yılları İlk Osmanlı Bankası 1856 yılında İngiliz sermayesiyle ve Fransız mali gruplarının ortaklığıyla kurulmuştu. Bu banka, Osmanlı Devleti'nin hazinedarı gibi görev yaparak imparatorluk çapında sağlam bir alt yapı kurarak şubelerini açtı. Daha sonra ticari yönüne de önem vererek bu konularda uzmanlaştı. İlk Osmanlı Bankası ile para akışı düzene girdi ve daha sağlıklı bir hal almaya başladı. Bu sayede Osmanlı İmparatorluğu'na borç kaynağı ve borçları ödeme açısından önemli bir mevki kazandırdı. Daha sonra yapılan antlaşma ile Osmanlı'nın yegâne hazinedarı olarak bütçe konusunda söz sahibi oldu. Bankanın Gelişimi ve Halkın Tepkisi Bu sistemler giderek artan faaliyetlerinin yanında müşteri ve pazar payı da arttı. Ancak halk tarafından İlk Osmanlı Bankası hep dışlanıyordu. Çünkü İngiliz ve Fransızların ortak olduğu bu kuruluşun aynı zamanda para basma yetkisi de vardı. Merkez Bankası'nın kurulmasıyla İlk Osmanlı Bankası bu işlevlerden soyutlandı ve yeni rejime uygun olarak Osmanlı Bankası adını aldı. İlk Osmanlı Bankası, yeni sözleşmelerle özel bir kurum haline gelerek ticaret bankası olarak varlığını sürdürdü. Yatırımlar ve Ticaret Alanındaki Rolü İlk Osmanlı Bankası, Osmanlı İmparatorluğu'nun krize girmesi nedeniyle yapılandırılarak yatırım ve ticaret alanına yöneldi. Özellikle demir yolları konusunda yatırımlar yaparak önemli adımlar attı. Türkiye Cumhuriyeti Döneminde Banka İlk Osmanlı Bankası, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla para basma yetkisini 1924 yılında devretmiştir. Ancak hazine ve devlet bankası otoritelerini korumuştur. Savaş Dönemi ve Sonrası Savaş öncesi, anı ve sonrasında 3'ü İstanbul, 37'si Anadolu, 11'i Suriye ve Filistin'de, Trakya, Avrupa ve birçok Ortadoğu ve Balkan ülkesinde toplam 80'e yakın şubesiyle hizmet vermekteydi. Ancak çoğunu kapatmak zorunda kaldı. Savaşlardan sonra ise ülkelerin ayrılması nedeniyle devletler el koyarak o devletin bünyesine ya da özel bir hale geldi. Daha sonra İlk Osmanlı Bankası ve şubeleri bazen Doğuş Grubu'na, bazen de Körfezbank'a katıldı. Afrika'daki banka şubelerini ise Grindlays Bank kuruluşuna devretti. Son Yılları ve Kapanışı İlk Osmanlı Bankası uzun yıllar faaliyet göstermiş ve 2001 yılına kadar bu faaliyetini sürdürüp daha sonra Garanti Bankası'na dahil olmuştur. Bankanın ilk binası olan ve Karaköy'de bulunan bu yer, bugün müze haline getirilerek halka açık tutulmaktadır. |