Pargalı İbrahim Paşa Pargalı İbrahim Paşa, tarihte Frenk İbrahim Paşa, Makbul İbrahim Paşa ve öldürülmesinin ardından Maktul İbrahim Paşa olarak anılmıştır. 1493 yılında Parga'da doğmuş, 15 Mart 1536 yılında İstanbul'da hayatını kaybetmiştir. 27 Haziran 1523 tarihinden ölümüne kadar Kanuni Sultan Süleyman döneminde sadrazamlık yapmış olan Pargalı İbrahim, bu dönemde önemli siyasi ve askeri olaylarda rol oynamıştır. Kanuni Sultan Süleyman'ın kız kardeşi Hatice Sultan ile evlenmiştir. Pargalı İbrahim'in Kökeni Pargalı İbrahim, günümüzde Yunanistan'a bağlı olan Parga yakınlarında doğmuştur. İtalyan ya da Rum kökenli olduğu bilinmektedir. Babası balıkçılık yapan İbrahim, 6 yaşındayken korsanlar tarafından kaçırılmış ve Manisalı bir kadına satılmıştır. Bu kadın, Pargalı İbrahim'e iyi bir eğitim olanağı sağlamış ve müzik ile diğer alanlarda eğitim almasını desteklemiştir. Kanuni Sultan Süleyman'ın şehzade olarak Manisa'da bulunduğu dönemde tanıştığı İbrahim'i yanına almış ve aralarında güçlü bir dostluk gelişmiştir. Pargalı İbrahim, sadrazamlık döneminde ailesini de İstanbul'a getirmiştir. Pargalı İbrahim'in Yükselişi Pargalı İbrahim, idamına kadar Sultan Süleyman'ın en yakın arkadaşı ve baş danışmanı olmuştur. Sultan Süleyman'ın padişahlığıyla birlikte İstanbul'a gelmiş, sadrazamlık, seraskerlik, Anadolu ve Rumeli beylerbeylikleri gibi önemli görevlerde bulunmuştur. Görevine Has Odabaşı olarak başlamış ve yetenekleriyle padişahın gözünde hızla yükselmiştir. Belgrad'ın fethinde (1521) görev almış, 1522 yılında Rodos seferine katılmıştır. 1523 yılında sadrazamlık görevine başlamıştır. Mısır'da asayişi sağlama görevinden dolayı Mısır Beylerbeyi unvanını almış ve çok sayıda ıslahat yapmıştır. Macaristan seferine katılarak, Mohaç Savaşı'nın kazanılmasında rol oynamıştır. Anadolu'da Alevi Türkmen isyanlarını bastırmış, 1. Viyana Kuşatması ile biten 2. Macaristan seferine katılmıştır. 1533 yılında Osmanlı sadrazamı ve Avusturya imparatorunu eşit sayan İstanbul Antlaşması'nın müzakerelerini gerçekleştirmiştir. Safevi devletine karşı yapılan Irakeyn seferine öncülük yapmış, Tebriz'i alarak, Bağdat fethinde görev almıştır. Pargalı İbrahim'in İktidarı Pargalı İbrahim'in gücünü anlatan en önemli detay, Sultan Süleyman tarafından seraskerlik görevindeyken dört tuğla simgelenen imparatorluk gücünün yedi tuğa çıkarılması ve İbrahim Paşa'nın altı tuğ taşıma yetkisi almasıdır. Bu, İbrahim Paşa'nın padişahtan tek hilafet tuğu eksik olduğunu göstermektedir. Sultan Süleyman'ın kız kardeşi Hatice Sultan ile evlenmesi de ilerlemesine katkıda bulunmuştur. İbrahim Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun dünyayı şekillendiren dış politikasını tamamen kontrolü altında tutmuştur. İstanbul Antlaşması ile Avusturya İmparatoru ile aynı konuma getirilmiştir. Venedikli diplomatlar tarafından "Muhteşem Süleyman" gibi "Muhteşem İbrahim" olarak anılmıştır. Paşa'nın en fazla söz edilen faaliyetlerinden biri, Mohaç Savaşı'ndan sonra Budin'den getirdiği mitolojik heykelleri İstanbul'da sarayına diktirmesidir. "Üç Güzeller" adlı bu heykeller ilgi çekse de bazı kişiler tarafından put olarak görülmüştür. Pargalı İbrahim'in Ölümü İbrahim Paşa hakkında ölümüyle ilgili çeşitli nedenler öne sürülmüştür. Paşa'nın iktidar hırsı arttığından, Irakeyn seferi sırasında yaptıkları nedeniyle padişahın kendisinden soğumasına neden olmuştur. Defterdar İskender Çelebi'yi öldürmesinden sonra padişahın Paşa'ya bakış açısı iyice değişmiştir. Paşa'nın hediye edilen Kur'anları kabul etmemesi, Hristiyanlık inancı taşıdığıyla ilgili düşünceler, eşini ihmal ettiği, bazı ölümleri saklaması, Doğu seferinde fazla harcama yapması gibi etkenler kendisi hakkında şüphelere yol açmıştır. Bu yüzden Kanuni'nin gücünden kaygı duymaya başlamasıyla 1536 yılında öldürülmüştür. Aynı zamanda İbrahim Paşa'nın Şehzade Mustafa'yı desteklemesi nedeniyle, Hürrem Sultan'ın ölümünde etkili olduğu bilinmektedir. Paşa, Fransızlara verilen kapitülasyonların çalışmaları sırasında saraya iftar için davet edilmiş, burada dört dilsiz cellat tarafından padişahın emriyle boğdurulmuştur. Makbul olarak anılırken, Maktul olarak anılmaya başlanmıştır. Ölümünden sonra Fransızlar için düşünülen kapitülasyonlar taslak olarak kalmıştır. İbrahim Paşa'nın mezarı tam olarak belli değildir. O dönemde sadece kaybolmasın diye başına bir çitlembik ağacı dikilmiştir. Pargalı İbrahim'in Kişiliği İbrahim Paşa, Farsça, Sırpça, Rumca ve İtalyanca bilmekte, müzik alanında iyi bir eğitim alarak kendini geliştirmiş bir kişidir. Sanata olan düşkünlüğü ve edebiyatı sevmesi özellikleri arasındadır. Avrupa'da olan gelişmeleri yakından takip eder, bu konulardaki bilgisiyle padişaha bile hayranlık uyandırmaktadır. Tarihte büyük bir diplomat olarak kabul görmektedir. Pargalı İbrahim'in Eserleri Yaşamında 13 sene sadrazamlık görevinde bulunan İbrahim Paşa, İstanbul başta olmak üzere Selanik, Mekke, Kavala ve Razgrad'da medrese, cami, mektep, çeşme, hamam, zaviye gibi eserler inşa ettirmiş, vakıflar tahsis ettirmiştir. Sanat ve edebiyat düşkünlüğü herkes tarafından bilinmekteydi. Razgrad'ta olan İbrahim Paşa'nın sarayı günümüzde Türk İslam Eserleri Müzesi olarak hizmet vermektedir. |
Alphan
24 Temmuz 2024 ÇarşambaPargalı İbrahim Paşa'nın yükselişi gerçekten büyük bir hıkaye. Kanuni Sultan Süleyman'ın yanında nasıl bu kadar hızla yükselmiş ve sadrazam olmuş? Bu kadar güçlü bir pozisyonda olup neden padişahın gözüne girmekte zorlanmamış?
Cevap yazAdmin
24 Temmuz 2024 ÇarşambaAlphan, Pargalı İbrahim Paşa'nın yükselişi gerçekten etkileyici bir hikaye. İbrahim Paşa, Kanuni Sultan Süleyman’ın çocukluk arkadaşı olarak saraya girmiş ve zamanla padişahın en yakın dostlarından biri olmuştur. Bu dostluk, ona hızlı bir yükselme ve sadrazamlık yolunu açmıştır. İbrahim Paşa'nın zekası, diplomasi yetenekleri ve askeri başarıları da bu yükselişte büyük rol oynamıştır.
Padişahın gözüne girmek konusunda zorlanmamış olmasının sebeplerinden biri de, aralarındaki bu derin dostluk ve özverili hizmetidir. Ancak, zamanla artan kudreti ve etkisi, bazı saray çevrelerinde ve hatta padişah nezdinde bile güvensizlik yaratmıştır. Ne yazık ki, bu durum onun trajik sonunu hazırlayan etkenlerden biri olmuştur.