17 Yüzyılda Osmanlı Devleti Nasıldı?
13 Temmuz 2024

17 Yüzyılda Osmanlı Devleti Nasıldı?

17. Yüzyılda Osmanlı Devleti

17. yüzyıl, Osmanlı Devleti için "Duraklama Dönemi" olarak bilinen karmaşık ve zorlu bir süreçtir. Bu dönemde Osmanlı Devleti, iç ve dış dinamikler sebebiyle eski gücünü kaybetmeye başlamıştır. Çeşitli savaşların uzaması, iç isyanların artması, ekonomik ve mali sorunlar, askeri ve idari sistemdeki bozulmalar, bilim ve teknik alanında Avrupa'nın gerisinde kalınması gibi pek çok neden Osmanlı'nın duraklamasına yol açmıştır. Bu makalede, 17. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin karşılaştığı sorunlar ve yapılan ıslahatlar ele alınacaktır.

Duraklama Dönemi Nedenleri

17. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti, çeşitli nedenlerle eski gücünü kaybetmeye başlamıştır:

  • Uzayan savaşlar ve bu savaşların zaman zaman kaybedilmesi.
  • Sınırların genişlemesinde yavaşlama ve iç isyanların artması.
  • Mali ve ekonomik sorunlar, vergi toplama sisteminin bozulması.
  • Askeri sistemdeki bozulmalar ve yeniçeri isyanları.
  • Yönetici yetersizliği ve hükümdarların çocuk yaşta tahta çıkması.
  • Bilim ve teknik alanında Avrupa'nın gerisinde kalınması.
  • Devletin doğal sınırlara ulaşması ve güçlü devletlerle karşılaşması.

Dış Olaylar

1. Osmanlı-İran Savaşları

Osmanlı Devleti, 1590 yılında Ferhat Paşa Antlaşması ile doğuda en geniş sınırlarına ulaşmıştı. Ancak İran, Osmanlı'nın batıda Avusturya ile ve içeride Celali İsyanları ile uğraşmasını fırsat bilerek sınırları tehdit etmeye başladı. Savaşlar yeniden başladı ve 1639 Kasr-ı Şirin Antlaşması'na kadar aralıklarla devam etti. Kasr-ı Şirin Antlaşması'na göre:

  • Bağdat Osmanlı'da kaldı.
  • Revan ve Azerbaycan İran'a bırakıldı.

2. Osmanlı-Avusturya Savaşları

Avusturya, Kanuni Sultan Süleyman döneminde yapılan İstanbul Antlaşması'ndan beri Osmanlı'ya yıllık vergi vermekteydi. Avusturya'nın bu vergiyi kesmesi ve sınırdaki olaylar nedeniyle 1593'te başlayan savaşlar, 1606 yılına kadar sürdü. Osmanlı, Haçova ve Kanije'de büyük zaferler kazandı ancak doğuda İran savaşlarının başlaması ve içeride Celali İsyanlarının patlak vermesi nedeniyle istenilen sonuca varılamadı. 1606'da Zitvatorok Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmaya göre:

  • Kanije, Eğri ve Estergon Osmanlı'da kalacak.
  • Avusturya yıllık vergi ödemeyecek.
  • Avusturya savaş tazminatı ödeyecektir.
  • Avusturya kralı Osmanlı padişahına denk sayılacaktır.

Not: Bu savaşla Osmanlı'nın savaştan galip çıktığı ancak Avusturya üzerindeki üstünlüğün kaybedildiği kabul edilir. Avusturya kralı Osmanlı padişahıyla eşit sayılacaktı.

1662'de Avusturya'nın Erdel'de karışıklık çıkması üzerine Fazıl Ahmet Paşa sefere çıktı ve Uyvar'ı aldı. Avusturya ordusunu da yendi. Avusturya barış istedi ve 1664'te Versay Antlaşması imzalandı. Antlaşmaya göre:

  • Avusturya savaş tazminatı ödeyecekti.
  • Avusturya, Erdel işlerine karışmayacaktır.
  • Uyvar ve Neograd Kaleleri Osmanlı'da kalacaktır.

Not: Bu antlaşma ile Avusturya'dan son kez toprak alınmıştır.

Daha sonra Macarların yardım istemesi üzerine Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Avusturya'nın başkenti Viyana'yı kuşattı ancak yenildi. 1699'da yapılan Karlofça Antlaşması'nda Osmanlı ilk kez büyük toprak kaybetti.

3. Osmanlı-Lehistan ve Osmanlı-Venedik Savaşları

Osmanlı, Lehistan ile yapılan Bucaş Antlaşması ile batıda son kez toprak kazanarak en geniş sınırlarına ulaştı. Venedik'in elinde bulunan Girit'te Hristiyanlar, Osmanlı'nın ticaret, hazine ve yolcu gemilerine saldırıyordu. 1645'te ada kuşatıldı ve 25 gün sonunda ada alındı. Girit'in alınması ile Doğu Akdeniz Türk gölü haline geldi.

İç İsyanlar

17. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde yönetimin bozulması, siyasi ve mali sorunların çıkması ile bağlantılı birçok isyan çıktı:

  • Yeniçeri ve Kapıkulu İsyanları: Devlet adamlarının çıkarları doğrultusunda askerleri kışkırtması, askerin maaşının zamanında ödenmemesi, ocaktaki bozulmalar gibi etkenler isyanların çıkmasına neden olmuştur. Genç Osman'ın ölümüyle sonuçlanmıştır.
  • Celali İsyanları: Padişahların ve yöneticilerin yetersiz kalması, rüşvet ve kayırmanın olması, tımar sisteminin bozulması, yöneticilerin halktan haksız yere vergi toplaması, savaşların uzun sürmesi gibi nedenler Anadolu'da isyanların çıkmasına neden olmuştur.
  • Eyalet İsyanları: Merkezi otoritenin zayıflığından yararlanan Erdel, Eflak, Boğdan, Yemen, Tunus gibi merkeze uzak yerlerde isyanlar çıktı. İsyanlar zor da olsa bastırıldı.

17. Yüzyılda Osmanlı Devleti (Islahatlar)

II. Osman (Genç Osman) Islahatları

  • İlmiye sınıfının yetkilerini azalttı. Şeyhülislamın fetva vermek dışında yetkileri kaldırıldı.
  • İçki içmek yasaklandı.
  • Saray dışından evlenme geleneği yeniden başlatıldı.
  • Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmak istedi ancak Yeniçeriler bunu öğrenince Genç Osman'ı öldürdüler. Genç Osman'ın öldürülmesiyle ıslahat yarım kaldı.

IV. Murat Islahatları

  • Yeniçeri zorbalığını ortadan kaldırdı ve bir düzen sağladı.
  • İçki ve sigara kullanımını yasakladı. Kahvehaneleri kapattı. Bu yolla asayiş ve güvenliği sağlamaya çalıştı.
  • Maliyeyi düzeltti.
  • Genç yaşta ölümü ıslahatların yarıda kalmasına sebep oldu.

Sonuç

17. yüzyıl, Osmanlı Devleti için çeşitli zorluklarla dolu bir dönem olmuştur. İç ve dış sorunlar, devletin gücünü ve otoritesini zayıflatmış, ancak yapılan ıslahatlarla kısmen de olsa toparlanma sağlanmıştır. Bu dönemdeki değişimler, Osmanlı Devleti'nin gelecekteki yapısal dönüşümlerine de zemin hazırlamıştır.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

soru

Resmi

12 Temmuz 2024 Cuma

Padişahýn çocuk yaşta tahta çýkmasý, devletin zayıflamasına ne kadar etkili olmuş olabilir? Bu durum, yönetimde ne gibi sorunları beraberinde getirmiştir?

Cevap yaz
1. Cevap
cevap

Admin

Resmi, padişahın çocuk yaşta tahta çıkması, devletin zayıflamasına önemli ölçüde etki etmiş olabilir. Çocuk yaşta bir hükümdarın tecrübesizliği, yönetimde istikrarsızlığa yol açabilir ve devletin iç ve dış tehditlere karşı daha savunmasız hale gelmesine neden olabilir. Bu durum, saray entrikalarının artmasına, vezirlerin ve diğer devlet adamlarının kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmesine yol açabilir. Ayrıca, genç padişahın otorite eksikliği, merkezî yönetimin zayıflaması ve eyaletlerde bağımsız hareket eden yerel yöneticilerin güçlenmesi gibi sorunları beraberinde getirebilir. Bu tür yönetim sorunları, devletin genel yapısında ve işleyişinde zayıflıklara neden olabilir.

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

3. Murat Dönemi ve Savaşları

3. Murat Dönemi ve Savaşları

İlk Osmanlı Medresesi

İlk Osmanlı Medresesi

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Şehzade Mustafa Hayatı ve Öldürülmesi

Şehzade Mustafa Hayatı ve Öldürülmesi

Osmanlıda Vakıf Nasıl İşletilirdi?

Osmanlıda Vakıf Nasıl İşletilirdi?

Hüma Hatun Kimdir ve Hangi Padişahın Annesidir?

Hüma Hatun Kimdir ve Hangi Padişahın Annesidir?

İlk Osmanlı Halifesi Kimdir?

İlk Osmanlı Halifesi Kimdir?

1. Mehmed

1. Mehmed

Güncel

Osmanlı Toplum Yapısı Nasıldı?

Osmanlı Toplum Yapısı Nasıldı?

Güncel

2. Abdülhamit Dönemi ve Hayatı

2. Abdülhamit Dönemi ve Hayatı

Güncel

Osmanlı Devletini Kim Kurdu?

Osmanlı Devletini Kim Kurdu?

Handan Sultan

Handan Sultan

Osmanlı Sadrazamları Grevleri ve Yetkileri

Osmanlı Sadrazamları Grevleri ve Yetkileri

2. Mustafa Dönemi ve Savaşları

2. Mustafa Dönemi ve Savaşları

17 Yüzyılda Osmanlı Devleti Nasıldı?

17 Yüzyılda Osmanlı Devleti Nasıldı?

Sokullu Mehmet Paşa Dönemi ve Yaşanan Olaylar

Sokullu Mehmet Paşa Dönemi ve Yaşanan Olaylar

Osmanlı Edebiyatı

Osmanlı Edebiyatı

I.Mehmed Dönemi Fetihler

I.Mehmed Dönemi Fetihler

Osmanlı Devletinin Kuruluşu

Osmanlı Devletinin Kuruluşu

2. Viyana Kuşatması ve Sonuçları

2. Viyana Kuşatması ve Sonuçları

1. Ahmed Dönemi Yenilikleri

1. Ahmed Dönemi Yenilikleri

Genç Osman Dönemi

Genç Osman Dönemi

Tanzimat Fermanı ve Sonuçları

Tanzimat Fermanı ve Sonuçları

Orhan Gazi Dönemi Fetihler

Orhan Gazi Dönemi Fetihler

Osmanlı Deniz Kuvvetleri

Osmanlı Deniz Kuvvetleri

Osmanlı Hanedanı

Osmanlı Hanedanı

3. Mustafa 3 Mustafa Dönemi ve Savaşları

3. Mustafa 3 Mustafa Dönemi ve Savaşları

Osmanlı Tuğrasının Özellikleri

Osmanlı Tuğrasının Özellikleri

Kapıkulu ve Yeniçeri Ocağını Kuran Padişah Hangisidir?

Kapıkulu ve Yeniçeri Ocağını Kuran Padişah Hangisidir?

Sultan Ahmet Hayatı ve Ölümü

Sultan Ahmet Hayatı ve Ölümü

2. Selim Dönemi Yapılan Fetihler

2. Selim Dönemi Yapılan Fetihler

Osmanlı Mimarisi Özellikleri ve Eserleri

Osmanlı Mimarisi Özellikleri ve Eserleri

Yavuz Sultan Selim

Yavuz Sultan Selim

Osmanlı Padişahları Dönemleri ve Hayatları

Osmanlı Padişahları Dönemleri ve Hayatları

Ayşe Sultan Hayatı ve Ölümü

Ayşe Sultan Hayatı ve Ölümü